Τετάρτη 22 Μαΐου 2013

Θέμα προσομοίωσης: "Νεοελληνική Γλώσσα Γενικής Παιδείας"


Επειδή αρκετές/οί μαθητήτριες/ές που απουσίαζαν από την προσομοίωση στο μάθημα της Νεοελληνικής Γλώσσας ζητούν εξ υστέρου το δοκίμιο εξέτασης, αναρτάται εδώ.
Ευχαριστώ τις συναδέλφους Ελισάβετ Ποιμενίδη και Άννα Χαραλαμποπούλου, από το Πρώτο Γενικό Λύκειο Καλλιθέας, που μου το υπέδειξαν.

Πέμπτη 4 Απριλίου 2013

Σενάριο: Αρχαία Αγορά

Γύρω στο 145 μ.Χ., στα χρόνια της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, ο Παυσανίας, ο πιο γνωστός Έλληνας περιηγητής και γεωγράφος, επισκέπτεται την Αθήνα. Την προσοχή του κερδίζει η Αγορά της πόλης, τα κτίρια της και τα μνημεία της. Στο 1ο βιβλίο του, τα «Αττικά» καταγράφεται αυτή η επίσκεψη και οι περιγραφές του αρχαίου περιηγητή. Ο χώρος αποτελεί την καρδιά της αθηναϊκής πόλης-κράτους. Εκεί συνεδριάζουν οι βουλευτές, εκεί δικάζονται διάφοροι κατηγορούμενοι, από εκεί περνά η οδός των Παναθηναίων που καταλήγει στην Ακρόπολη, εκεί μαζεύεται ο κόσμος για να συναναστραφούν ο ένας τον άλλον και να αγοράσουν προϊόντα.

Ας τη γνωρίσουμε, λοιπόν, καλύτερα και ας καταλάβουμε τι σήμαινε για τους αρχαίους Αθηναίους, αλλά και για εμάς σήμερα.

Μπορείτε να επιχειρήσετε το τόλμημα του Παυσανία ως ψηφιακοί περιηγητές της ίδιας Αγοράς κατά την κλασική εποχή και σήμερα; Ποια μνημεία θα επιλέξετε να προβάλλετε και γιατί;

Τετάρτη 3 Απριλίου 2013

ΑΡΧΑΙΑ ΑΓΟΡΑ_1



ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ ΣΤΟΑ

Περπατώντας στην οδό Αδριανού προς το Θησείο, συναντάμε, στη συμβολή της με την Αποστόλου Παύλου, τη Βασίλειο Στοά. Κοιτώντας μπροστά από την είσοδο της Αρχαίας Αγοράς, στα δεξιά μας, βλέπουμε από ψηλά μερικά ερείπια κτηρίων που βρίσκονται σε χαμηλότερο επίπεδο από τον κυρίως δρόμο της Αδριανού δίπλα στις σιδηδρομικές γραμμές. Η Βασίλειος Στοά αρχικά ήταν ένα ορθογώνιο κτήριο, με διπλή κιονοστιχία. Αργότερα προστέθηκαν πτέρυγες στα άκρα του. Η πρώτη κατασκευή του χρονολογείται το 500 π.Χ. περίπου. Υπάρχουν πολλές μεταγενέστερες αναπαραστάσεις (εικόνα 2). Η Βασίλειος Στοά ήταν ένα από τα παλιότερα και πιο σημαντικά δημόσια κτήρια της Αγοράς. Χρησιμοποιούνταν για πολλούς λόγους. Ήταν έδρα του άρχοντα-βασιλιά, που ήταν υπεύθυνος για τα θρησκευτικά κυρίως θέματα και τους νόμους. Χρησίμευε επίσης ως χώρος έκθεσης των παλαιών νόμων της Αθήνας, του Δράκοντα δηλ. και του Σόλωνα. Επίσης, εξυπηρετούσε τις συνεδράσεις του δικαστικού σώματος της Βουλής του Αρείου Πάγου. Τέλος, στον χώρο αυτό έδιναν όρκο οι αξιωματούχοι που αναλάμβαναν κάποια υπηρεσία. Λέγεται ότι ο Σωκράτης ανακρίθηκε σε αυτό τον χώρο πριν από τη δίκη του, το 399 π.Χ.


ΠΟΙΚΙΛΗ ΣΤΟΑ


Έξω από τον χώρο της Αρχαίας Αγοράς, στη βόρεια πλευρά του δρόμου Αδριανού και μέσα στα παλιά σπίτια στο Μοναστηράκι, βρίσκεται μέσα σε ένα μεγάλο σκάμμα περιφραγμένο η Ποικίλη Στοά. Μόλις που διακρίνεται σήμερα από τα ερείπια ένα τμήμα της. Η Ποικίλη Στοά ανακαλύφτηκε το 1981 από αμερικανούς αρχαιολόγους. Η στοά που υπήρχε εκεί είχε διπλή κιονοστιχία δωρικού ρυθμού εξωτερικά και ιωνικού ρυθμού εσωτερικά. Ονομάστηκε Ποικίλη Στοά, επειδή στους τοίχους της κρεμιόνταν ζωγραφικοί πίνακες καλλιτεχνών. Παράδειγμα ο ζωγράφος Πολύγνωτος του 5ου αιώνα π.Χ. Μέσα στο κτήριο της Ποικίλης Στοάς, υπήρχαν επίσης όπλα λάφυρα από τους πολέμους των Αθηναίων. Ακόμη στο κτήριο αυτό οι Αθηναίοι μπορούσαν να ξεκουράζονται αλλά και να συνεδριάζουν οι δικαστές.

ΝΟΤΙΑ ΣΤΟΑ

Make your own slideshow with music at Animoto.



Η Νότια Στοά ήταν σημαντικό δημόσιο κτήριο με διοικητικό χαρακτήρα (430-420 π.Χ.). Ήταν μακριά στοά με διπλή κιονοστοιχία και με δεκάξι δωμάτια επτάκλινα. Τα δωμάτια αυτά χρησιμοποιούνταν ως εστιατόρια όπου έτρωγαν αξιωματούχοι με δημόσια δαπάνη. Ένα δωμάτιο χρησιμοποιούσαν οι μετρονόμοι, δηλαδή οι αξιωματούχοι που ήταν επιφορτισμένοι με τον έλεγχο των επίσημων μέτρων και σταθμών του κράτους. Έτσι μπορούσαν αυτά να τα χρησιμοποιούν σωστά οι έμποροι. Καταλαβαίνουμε λοιπόν ότι η στοά αυτή είχε και εμπορική χρήση. Αργότερα χτίστηκε η Νότια Στοά ΙΙ, που ήταν και αυτή μακριά. Είχε δωρική κιονοστοιχία. Στον πίσω τοίχο της υπήρχε μικρή κρήνη, που όμως δεν σώζεται σήμερα. Τον 1ο αιώνα μ.Χ. ο χώρος αυτός φιλοξενούσε βιοτεχνικές εγκαταστάσεις. Μερικοί τοίχοι της σήμερα είναι ορατοί (βλ. την εικόνα 3).

ΜΝΗΜΕΙΟ ΤΩΝ ΕΠΩΝΥΜΩΝ ΗΡΩΩΝ

Try our slideshow creator at Animoto.


Το μνημείο αυτό βρίσκεται απέναντι από τον βωμό του Αγοραίου Διός. Χτίστηκε γύρω στο 330 π.Χ. Αποτελείται από ένα βάθρο που έχει μήκος περίπου 16 μέτρα. Περιβαλλόταν από πέτρινες στήλες που συνδέονταν με τρεις ξύλινες δοκούς. Πάνω στο βάθρο και ανάμεσα σε δύο τρίποδες ήταν στημένα τα χάλκινα αγάλματα των μυθικών ηρώων των δέκα αθηναϊκών φυλών, στις οποίες ο Κλεισθένης, το 508 π.Χ., οργάνωσε όλους τους αθηναίους πολίτες. Κάθε φορά που για πολιτικούς λόγους ο αριθμός των φυλών άλλαζε, οι κρατικές αρχές πρόσθεταν ή απομάκρυναν αγάλματα από το βάθρο. Το μνημείο λειτουργούσε ως ένα είδος εφημερίδας τοίχου. Στις πλευρές του βάθρου αναρτούσαν ανακοινώσεις για την ενημέρωση των Αθηναίων σε θέματα στρατολογίας, σχέδια νόμων, τιμητικές διακρίσεις, δίκες κτλ.

Τρίτη 2 Απριλίου 2013

ΑΡΧΑΙΑ ΑΓΟΡΑ_2


Η ΘΟΛΟΣ

Η Θόλος χτίστηκε το 470 με 465 περίπου π.Χ. Είχε κυκλικό σχήμα και ήταν πολύ σημαντικό διοικητικό κτήριο. Είχε έξι κίονες εσωτερικά και ίσως κωνική στέγη με κεραμίδια. Επίσης, στη Θόλο υπήρχαν ένα μικρό δωμάτιο μαγειρείο και ένα δεύτερο που ήταν μάλλον αποθήκη. Αργότερα προστέθηκε ένα πρόπυλο. Το 2ο αιώνα μ.Χ. το κτήριο επισκευάστηκε και άλλαξε μορφή. Η Θόλος ήταν η έδρα των πενήντα πρυτάνεων, δηλαδή των πενήντα βουλευτών από τις δέκα φυλές που δημιουργήθήκαν από τον Κλεισθένη. Οι πρυτάνεις αποτελούσαν κατά κάποιον τρόπο την κυβέρνηση της αθηναϊκής δημοκρατίας. Ασκούσαν τη διοίκηση και είχαν πρόεδρό τους τον Επιστάτη των Πρυτάνεων. Όταν έληγε η θητεία των πρυτάνεων, αντικαθιστούνταν από άλλους πρυτάνεις, άλλης φυλής. Οι πρυτάνεις σιτίζονταν με δημόσια δαπάνη στη Θόλο. Δεκαετπά από αυτούς διανυχτέρευαν μέσα στο κτήριο για να μπορούν να αντιμετωπίζουν έκτακτες ανάγκες. Στη Θόλο τέλος φυλλάσσονταν τα επίσημα μέτρα και σταθμά του αθηναϊκού κράτους.
ΤΑ ΒΟΥΛΕΥΤΗΡΙΑ

Στη βόρεια πλευρά της Θόλου βρίσκονται ερείπια από το Νέο Βουλευτήριο, το οποίο οικοδομήθηκε γύρω στα τέλη του 5ου αιώνα π.Χ. Υπάρχει επίσης και το πρόπυλό του, που είναι μεταγενέστερο. Το Νέο Βουλευτήριο ήταν ορθογώνιο πρόστυλο κτήριο, αλλά δεν μπορούμε σήμερα να καταλάβουμε την αρχιτεκτονική του. Χρησιμοποιούνταν κυρίως για τις συνεδριάσεις της Βουλής των πεντακοσίων. Η βουλή των πεντακοσίων αποτελούνταν από πενήντα βουλευτές από κάθε μία από τις δέκα φυλές. Οι πενήντα βουλευτές της κάθε φυλής λειτουργούσαν ως ενιαίο σύνολο και ασκούσαν μία από τις δέκα προεδρίες του σώματος. Η βουλή συνεδρίαζε κάθε μέρα εκτός των εορτών και ήταν ένα από τα δύο νομοθετικά σώματα που συγκαλούνταν σε τακτά χρονικά διαστήματα. Κύριο καθήκον της ήταν η προετοιμασία των νόμων που θα ψηφίζονταν από την εκκλησία του δήμου. Τα δύο αυτά σώματα έφεραν αμοιβαία την ευθύνη, όπως διαπιστώνεται και από τη φράση «έδοξεν τη βουλή και τω δήμω » στα επίσημα αθηναϊκά ψηφίσματα. Υπήρχε και ένα Παλαιό Βουλευτήριο. Επειδή δεν επαρκούσε σε αυτό ο χώρος των συνεδριάσεων, αυτές μεταφέρθηκαν στο Νέο Βουλευτήριο. Το Παλαιό χρησιμοποιούνταν πλέον για τη φύλαξη κρατικών αρχείων και για τη λατρεία της θεάς Ρέας.

Δευτέρα 1 Απριλίου 2013

Κυριακή 31 Μαρτίου 2013

Αρχαία Αγορά_4


ΗΛΙΑΙΑ

Στη νοτιοδυτική πλευρά της Αρχαίας Αγοράς βρίσκεται η Ηλιαία. Ήταν ο σημαντικότερος τόπος συνεδριάσεων του λαϊκού δικαστηρίου των Αθηναίων, που χρονολογείται τον 6ο αιώνα π.Χ. Σήμερα βλέπουμε μόνο ένα ανοιχτό περίβολο με σχεδόν τετράγωνη όψη. Μερικοί αρχαιολόγοι βέβαια υποστηρίζουν ότι ο χώρος της Ηλιαίας στην Αρχαία Αγορά είναι το Αιάκειο, ένα ιερό αφιερωμένο στον ήρωα της Αίγινας Αιακό. Είναι γνωστό ότι ο Αιακός, μαζί με τον Ραδάμανθυ και τον Μίνωα, ήταν ένας από τους δικαστές του Κάτω Κόσμου και δίκαζε αδικοπραγίες κατά της ζωής. Μέλος της Ηλιαίας μπορούσε να γίνει κάθε Αθηναίος πολίτης που είχε συμπληρώσει το 30ο έτος της ηλικίας του και δεν είχε στερηθεί τα πολιτικά του δικαιώματα. Κάθε χρόνο κληρώνονταν 600 πολίτες από κάθε φυλή με βάση τους καταλόγους των δήμων. Μετά τον ειδικό όρκο που έδιναν, οι 6.000 πολίτες αποκτούσαν την ιδιότητα του ηλιαστή και μοιράζονταν σε δέκα τμήματα. Στην Ηλιαία εκδικάζονταν υποθέσεις σημαντικών παραπτωμάτων πολιτειακής, στρατιωτικής και πολιτικής υφής (που παραπέμπονταν από την εκκλησία του δήμου) ή ελάσσονα θέματα δημόσιου και ιδιωτικού βίου. Για να αποφεύγονται οι δωροδοκίες των δικαστών, η σύνθεση των δικαστηρίων διαμορφωνόταν το πρωί κάθε δικάσιμης ημέρας. Οι ηλιαστές που επιθυμούσαν να δικάσουν τη συγκεκριμένη ημέρα παρουσιάζονταν στο χώρο των κληρωτηρίων της φυλής τους, έχοντας μαζί τους το χάλκινο πλακίδιο (πινάκιον), που έφερε το όνομά τους και το γράμμα του δικαστικού τμήματος όπου ανήκαν. Ο ηγεμόνας του δικαστηρίου της Ηλιαίας συγκέντρωνε τα παράπονα και τις υποθέσεις που ήταν προς εκδίκαση και όριζε με κλήρωση από ποιο τμήμα και σε ποιο μέρος θα εκδικαζόταν η υπόθεση. Στην αρχαία Αθήνα ως γνωστόν δεν υπήρχαν δικηγόροι. Έτσι οι κατηγορούμενοι έπρεπε να υπερασπιστούν τον εαυτό τους μόνοι τους. Τους λόγους τους έγραφαν ρήτορες, οι λογογράφοι, όπως ο Λυσίας. Η ψηφοφορία ήταν μυστική. Σε περίπτωση ισοψηφίας, ο κατηγορούμενος κρινόταν αθώος, καθώς θεωρούνταν ότι είχε "την ψήφο της Αθηνάς". Ο χρόνος των αγορεύσεων περιοριζόταν από ένα υδραυλικό χρονόμετρο, την κλεψύδρα. Σήμερα σώζεται, κοντά στην Ηλιαία, ένα δείγμα του υδραυλικού αυτού ρολογιού. Το νερό μέσα στο χώρο γέμιζε δύο δεξαμενές, που ήταν τοποθετημένες σε διαφορετικά επίπεδα.
ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΑ

Κάτω από τη Στοά του Αττάλου, στο αριστερό μας χέρι καθώς ανεβαίνουμε την οδό Παναθηναίων, υπάρχουν ερείπια από ένα κτηριακό συγκρότητα του τέλους του 5ου αιώνα π.Χ., που σήμερα θεωρούμε ότι ήταν ένα από τα Δικαστήρια της πόλης. Το συγκρότημα αυτό τον 4ο αιώνα π.Χ. το διαδέχτηκε ένα μεγάλο κτήριο, που είχε την ίδια λειτουργία, το έλεγαν "Τετραγωνικό Περιστύλιο". Τα αθηναϊκά δικαστήρια εκδίκαζαν υποθέσεις ιδιωτικές και δημόσιες, ερμήνευαν τους νόμους και εξέταζαν τη νομιμότητα των ψηφισμάτων. Γι' αυτό ο ρόλος τους ήταν πολύ σημαντικός για τη σωστή διακυβέρνηση της Αθήνας. Τα μικρά δικαστήρια είχαν 200 περίπου δικαστές ενώ τα μεγάλα είχαν 1.000 με 2.5000 μέλη. Στην Αρχαία Αγορά είναι δύσκολο να ορίσουμε την ακριβή τοποθεσία των δικαστηρίων αλλά και το είδος τους, επειδή σώζονται σήμερα μόνο ίχνη από τα θεμέλιά τους.

Σάββατο 30 Μαρτίου 2013

Αρχαία Αγορά_5

Καταστήματα-ιδιωτικές κατοικίες



Οικία-Υποδηματοποιείο του Σίμωνα

Η οικία ή το Υποδηματοποιείο του Σίμωνος, του 5ου αιώνα π.Χ., είναι το πιο γνωστό από τους αρχαίους συγγραφείς τσαγκαράδικο. Εδώ συναντιόταν ο Σωκράτης με τους μαθητές του.  Σύμφωνα με τη μαρτυρία του Διογένη Λαερτίου, ο Σωκράτης συνήθιζε να συχνάζει στο εργαστήριο του ταπεινού τσαγκάρη Σίμωνα και να δίνει εκεί ορισμένες από τις περίφημες διαλέξεις του, αφιερωμένες στους πολύ νέους μαθητές του, οι οποίοι δεν επιτρεπόταν να μπουν στο χώρο της Αγοράς. Λέγεται ότι ο Σίμωνας κατέγραφε τους διαλόγους που είχε ο Σωκράτης με τους μαθητές του και κυκλοφόρησε αργότερα 33 σε βιβλίο. Οι διάλογοι αυτοί συνήθως ονομάζονταν «σκυτικοί» («του τσαγκάρη»).
Η οικία ήταν ευρύχωρη , που είχε αυλή στα δυτικά και ένα ημιυπαίθριο χώρο στα βορειοαναταλικά. Στο εσωτερικό της βρέθηκαν εξαρτήματα υποδημάτων, όπως οστέινα καψούλια κορδονιών και σιδερένια καρφιά. Αυτό το γεγονός προσδιόρισε τη χρήση του χώρου ως τσαγκαράδικου. Επίσης, ένα αγγείο, που βρέθηκε σε μικρή απόσταση από το εργαστήριο και έγραφε ΣΙΜΩΝΟΣ, οδήγησε στη σύνδεση του κτηρίου με τον Σίμωνα.

----------------



Η Βιοτεχνική περιοχή

Στο νοτιοδυτικό τμήμα της Αρχαίας Αγοράς, ακολουθώντας ένα μονοπάτι προς τον Άρειο Πάγο, φτάνουμε στη λεγόμενη Βιοτεχνική περιοχή. Καταλαμβάνει αυτή μια μεγάλη έκταση, που αποτελούσε τμήμα της συνοικίας της πόλης. Είχε οικίες, καταστήματα και εργαστήρια γλυπτικής και μεταλλοτεχνίας από τα οποία πήρε η περιοχή την ονομασίας της. Την περιοχή διέσχιζαν η οδός του Αρείου Πάγου, ή οδός των Μαρμαρογλυπτών, και η Πειραϊκή οδός.

---------------

Στοά του Αττάλου

Όπως ανεβαίνουμε την οδό Παναθηναίων, αριστερά μας, στο μέσο της διαδρομής, βλέπουμε τη Στοά του Αττάλου. Η στοά ήταν δώρο του Αττάλου Β, βασιλιά, της Περγάμου, στην πόλη των Αθηνών. Αυτό φαίνεται και σε μια επιγραφή που διατηρείται σήμερα και αναφέρει ΒΑΣΙΛΕΥΣ ΑΤΤΑΛΟΣ ΑΤΤΑΛΟΥ ΚΑΙ ΒΑΣΙΛΙΣΣΗΣ ΑΠΟΛΛΩΝΙΔΟΣ (εικόνα 4).
Αρχικά η Στοά ήταν διώροφο εμπορικό κτήριο που είχε μήκος 116,50 μέτρα και πλάτος 20 μέτρα. Η πρόσοψή του ήταν προς την οδό Πανθηναίων. Είχε διπλή κιονοστοιχία μπροστά ενώ στο βάθος υπήρχαν 21 καταστήματα σε κάθε όροφο.
Η Στοά του Αττάλου λειτουργούσε σαν ένα μεγάλο εμπορικό κέντρο, όπως δηλαδή σήμερα ένα Μall. Επίσης, έδινε τη δυνατότητα στους Αθηναίους να συναντηθούν στον χώρο αυτό και να ξεκουραστούν. Μεγάλο μέρος της Στοάς καταστράφηκε από τους Έλουρους, το 267 μ.Χ.  Σήμερα η Στοά λειτουργεί ως μουσείο. Ο ισόγειος σήμερα χώρος της Στοάς έχει πάρει τη θέση δέκα καταστημάτων.

--------------------

Νομισματοκοπείο

Βγαίνοντας από το ναό των Αγίων Αποστόλων, στα αριστερά βρίσκονται λείψανα από το νομισματοκοπείο. Η σημερινή επιγραφή αναφέρει "αργυροκοπείο" (εικόνα 6).
Χρονολογείται το 400 π.Χ. Το αρχικό κτήριο περιελάμβανε διάφορα δωμάτια και είχε μια κεντρική πύλη. Δεν είμαστε βέβαιοι για τη χρήση του. Πρέπει όμως από τον 2ο αιώνα π.Χ. να λειτούργησε ως νομισματοκοπείο. Αυτό φανερώνουν κάποια ευρήματα, καλούπια για την κατασκευή νομισμάτων., δεξαμενές νερού, κάμινοι και επιγραφές που αναφέρουν ονόματα αυτών που επιστατούσαν την κοπή των νομισμάτων.