Κυριακή 2 Απριλίου 2017

Τα κεραμίδια και οι γυναίκες στον Θουκυδίδη και τον Πλούταρχο

Είναι κοινός τόπος ότι στην κλασική αρχαιότητα ο πόλεμος ήταν υπόθεση των ανδρών. Έτσι, ο Θουκυδίδης, στα Κερκυραϊκά (3.74.1), χαρακτηρίζει "παρά φύσιν" τη βοήθεια που προσέφεραν οι γυναίκες στους δημοκρατικούς, ρίχνοντας από τις στέγες των σπιτιών κεραμίδια εναντίον των ολιγαρχικών: αἵ τε γυναῖκες αὐτοῖς τολμηρῶς ξυνελάβοντο βάλλουσαι ἀπό τῶν οἰκιῶν τῷ κεράμῳ καί παρά φύσιν ὑπομένουσαι τόν θόρυβον.

Υπάρχουν, ωστόσο, αρκετές, αρχαίες μαρτυρίες, όπου, σε μάχες που γινόντουσαν σε στενούς κυρίως χώρους των πόλεων, οι γυναίκες (συχνά μαζί με παιδιά και δούλους) συμμετείχαν σε αμυντικές πολεμικές συγκρούσεις, ρίχνοντας από τις στέγες των οικημάτων κεραμίδια.
Κεραμίδια από τη Λακωνία: στέγη από
το Ηραίο στην Ολυμπία

Και αυτό σημαίνει ότι, σε εξαιρετικές περιπτώσεις, όπου ο πληθυσμός έπρεπε να υπερασπίσει την πόλη του, οι γυναίκες τουλάχιστον είχαν τον δικό τους σημαντικό ρόλο. Όταν, μάλιστα, ο κίνδυνος από μια ενδεχόμενη ήττα σήμαινε για τις γυναίκες εξορία, στην καλύτερη των περιπτώσεων, και υποδούλωση.  

Μια χαρακτηριστική μαρτυρία, παράλληλη με αυτήν του Θουκυδίδη, διασώζει ο Πλούταρχος στους Παράλληλους Βίους ("Πύρρος", 34.2). Μια πενιχρά και πρεσβυτέρα γυναίκα, λέει, ανεβασμένη στη στέγη ενός οικήματος, βλέποντας ότι ο γιος της στα σοκάκια του Άργους απειλούνταν με εξόντωση από τον Πύρρο, σήκωσε τρομαγμένη ένα κεραμίδι και το εκσφενδόνισε εναντίον του βασιλιά με τα δυο της χέρια (ἄρασα κεραμίδα ταῖς χερσίν ἀμφοτέραις ἀφῆκεν ἐπί τόν Πύρρον). Ο Πύρρος δέχτηκε το χτύπημα κάτω από το κράνος, με αποτέλεσμα να σπάσουν οι σπόνδυλοι στη βάση του τραχήλου του. Ο στρατηλάτης έχασε τις αισθήσεις του και τα χαλινάρια του τού έφυγαν από τα χέρια.


Βιβλιογραφία:
Barry, W. D. 1996. "Roof Tiles and Urban Violence In the Ancient World". GRBS, 37/1: 55-74.
Loman, P. 2004. "No Woman No War: Women’s Participation in Ancient Greek Warfare". Greece & Rome, 51/1: 34-54.

Δεν υπάρχουν σχόλια: